Vertaalwerk

Vertalers en vertaalwerk

Een vertaler is iemand die als job geschreven teksten omzet naar een andere taal. Onder vertaalwerk verstaat men dus het vertalen vanuit een brontaal naar een doeltaal. Een tolk houdt zich daarentegen bezig met het simultaan vertalen van gesproken teksten.

De meeste vertalers zijn gespecialiseerd in specifieke talen en branches. Vertaalwerk gebeurt doorgaans vanuit een vreemde taal naar de moedertaal. De doeltekst wordt geschreven in de moedertaal omdat men daarin het sterkst is. Ook van de vreemde taal zou men de grammatica, woordenschat en cultuur onder de knie moeten hebben. Daarnaast is een vertaler meestal gespecialiseerd in een bepaald vakgebied. Het omzetten van literaire, technische, wetenschappelijke of juridische teksten brengt heel wat specifieke vereisten met zich mee.

Soorten vertaalwerk

Binnen het vertaalwerk kan men twee grote stromingen onderscheiden: letterlijk vertalen en vrij vertalen. Een letterlijke vertaling neemt de oorspronkelijke tekst woord voor woord over in de doeltaal. Om een vlotte vertaling te bekomen, is dat praktisch onhaalbaar. Bij vertaalwerk moet men rekening houden met de betekenis, zinsbouw en specifieke kenmerken van iedere taal. Die kunnen niet altijd letterlijk worden overgenomen.

Bij vrije vertalingen stelt men de doeltaal voorop. Het hoofddoel is om een soepel leesbare tekst weer te geven. Men tracht de informatie correct over te nemen, maar niet ten koste van de vlotheid, sfeer of vorm. Vrij vertaalwerk is gebruikelijker bij het vertalen van poëzie of andere literaire vertalingen.

Technologie in vertaalwerk

Vrijwel alle vertalers gebruiken tegenwoordig vertaaltechnologie voor het omzetten van hun teksten. CAT-programma’s zoals MemoQ en SDL Trados werken aan de hand van een vertaalgeheugen. De vertaalmachine stelt nieuwe vertalingen voor op basis van vooraf automatisch opgeslagen vertalingen. Om rare zinsconstructies te vermijden, kiest men meestal voor een combinatie van persoonlijke en automatische vertaling. Zo kan je een handmatig vertaalde tekst nog eens laten controleren door de vertaaltool. Op die manier wordt het vertaalwerk gescreend op geschikte combinaties of ondubbelzinnigheden. Andersom kan men net zo goed een automatische vertaling achteraf nog eens persoonlijk controleren op leesbaarheid.